İşitme engellilerin dış sesi oldular

[ekarakoc]

Divxplanet sitesi gönüllüleri işitme engelliler için Türk dizi ve filmlerine alt yazı hazırlıyor. 34 yıl sonra ilk filmini izleyen, yıllardır başkalarının güldüğü filmlere birşey anlayamadan bakan işitme engelliler şimdi çok mutlu.



Bir akşam televizyonunuzun sesini kapatın ve her zaman izlediğiniz dizinizi ya da sevdiğiniz bir filmi bu şekilde seyredin. Nasıl? Bir şey anlayabildiniz mi? Cevabınız hayırsa işitme engellilerin sıradan bir gününe tanık oldunuz demektir. Dudak okuyabiliyor bile olsalar işitme engelli insanlar televizyon programlarını takip edemiyorlar. Çünkü dudaklar her zaman gözükmüyor, diyaloğu olan kişi her zaman ekranda yer almıyor. Filmin esas oğlanı camdan dışarı bakarken esas kızın hızlıca kapıyı çarpıp çıktığı duyamıyorlar mesela. Oysa ekranda (Kapıyı çarpıp çıkar) gibi bir alt yazı olsa, diyaloglar ekrana yansısa, onlar da bizimle aynı heyecanla film, dizi izleyebilecekler. Yabancı dillerdeki dizi ve filmler için ücretsiz Türkçe alt yazı hazırlayıp paylaşıma sunan Divxplanet sitesinin gönüllüleri de bu durumu fark edip el koymuşlar. Yaklaşık 3 -4 yıldır Türkçe dizi ve filmler için Türkçe alt yazı hazırlıyorlar. Amaçları ulaşabildikleri işitme engellilerin de Türkçe dizi ve filmleri izleyebilmelerini sağlamak ve bu konuda duyarlılık oluşturabilmek. Çünkü Türk filmlerinde ne sinemada yayınlanırken ne de DVD'lerinde Türkçe alt yazı seçeneği yok.

ALT YAZISIZ BANDROL VERİLMESİN

Divxplanet gönüllülerin alt yazı yazdığı İlk yüz film çok az kişiye ulaşmış. Şimdi yavaş yavaş insanların dikkatini çektiklerini ifade eden gönüllüler, amaçlarının çok az kişi izlese bile bunun farkındalığını yaratmak olduğunu ve böyle bir ihtiyacın olduğunu duyurmak istediklerini belirtiyorlar. Yapılması gereken tek şeyse filmlere bandrol verilmeden önce işitme engelli alt yazı olmasını sağlamak.

İLK FİLM TOSUN PAŞA

Türkçe filmlere Türkçe alt yazı hazırlama fikrinin sahibi Selçuk Coşkun. İngilizce bilmediği için, herkesin çeviri yaparak katkı sağladığı Divxplanet sitesine nasıl katkıda bulunabilirim diye düşünürken Türkçe dizi ve filmlere Türkçe alt yazı yazabileceğini düşünmüş. Bir filmi oturup kendi başına hazırlamış. Bir arkadaşı bu çalışmayı görünce 'Madem böyle bir çalışma var, işitme engellilere uygun hale getirelim' demiş. İngiltere'den Pinkfloyd nickli bir gönüllü de, BBC'yi izleyerek işitme engellilere alt yazının kurallarını koymuş. Bundan sonra Tosun Paşa filminin alt yazısı ile başlamışlar. İşitme engellilerin teknoloji ile araları çok iyi olmadığı için başta fazla kişiye ulaşamamışlar. 200 kadar filme alt yazı hazırlandıktan sonra İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği bu çalışmadan haberdar olmuş ve birlikte çalışmak istemiş. Film ve altyazı birleştirilerek DVD haline getirilmiş ve bir nevi film ve dizi kütüphanesi oluşturulmuş. İşitme engelliler dernekten aldıkları filmi izleyip geri getiriyorlar.

KEMAL SUNAL ÇOK İSTENİYOR

Gönüllülerden Mestan Yıldırım, imece usülü çalıştıklarında alt yazı yazmanın çok zahmetli olmadığını ifade ediyor. Bir film paylaşılıyor çünkü diyaloglar çok fazla. En çok rağbet gören filmler 70, 80'li yıllardaki Türk filmleri. Güncel filmleri ise hemen yazılıyor. Eskilerden ise en çok Kemal Sunal ve Şener Şen filmleri isteniyor. Bu işe emek veren Divxplanet gönüllüleri Türkiye'nin her yerinden, her yaştan ve meslekten kişilerden oluşuyor.

Diziyi tercih ediyorlar

Gönüllülerden Kaan Yavaşgörün bazı işitme engellilerin kendilerine ulaştığını ve izlemek istedikleri dizi ve filmleri ilettiklerini söylüyor. Türk dizileri çok uzun olduğu için alt yazı yazacak gönüllü bulmak zor olduğunu anlatan Yavaşgörün, 'Türk komedi dizlerine alt yazı yazmak da zor oluyor. Bir bölümde 2 bin satır altyazı çıkıyor. Hem Türkçeyi düzgün kullanmıyorlar. Hem bir karmaşa hali var. Onu altyazıda yansıtamıyorsun. Daha az konuşulan ve daha kısa olan Acayip Hikayeler'e altyazı yaptık. Şimdi İşler Güçler dizisine alt yazı yapıyoruz. Hem ilgi çok hem de senaristi bize yardım ediyor ve her hafta senaryoyu gönderiyor. Keşke herkes destek verse. Dizilerin süreleri azalsa.' diyor. Nedim Dural ise 1,5 saatten 50 bölümlük bir dizi yerine 50 tane filme alt yazı yazmayı tercih ettiklerini anlatıyor. Çünkü 50 film ayrı ayrı izlenebiliyor ama dizinin 50 bölümünü tamamlayamadıktan sonra bir yararı olmuyor.

Onları izlerken görmelisiniz

Hamdi Akyol, işitme engellilerin alt yazılı filmleri İzleyişlerini gördüğünü ve o an yaşadığı hazzın bambaşka olduğunu anlatıyor: 'Ben İngilizce'den Türkçe'ye de tercüme yapıyorum. İnsanlar izleyip teşekkür ediyor, mutlu oluyorsun. Ama bu bambaşka bir şey. Çok mutlu oluyorlar. Birbirlerine bakıp gülüyorlar. İçlerinden biriyle konuştum. 'Kibar Feyzo'yu hep kardeşlerim kahkahalarla izlerdi ben de kıskanırdım. Şimdi ben de İzledim. 2-3 gün etkisinden çıkamadım. Durmadan aklıma geliyor gülüyorum.' dedi. Bunu sağlamak ve onları filmi izlerken görmek bütün bu sıkıntıya değiyor.' diyor.

Fetih gösterime giren ilk alt yazılı film

Fatma Ümmütürk, sinemalarda özel alt yazılı seansların Türkiye'de ilk kez ve sadece Fetih filminde olduğunu söylüyor. İşitme Engelliler derneğininin Fatih Aksoy'la görüşmesiyle Fetih filmi Eskişehir, İstanbul ve Bursa'da 8 sinema salonunda alt yazılı gösterilmiş.

İlk Türk filmini 34 yaşında izledi

İşitme kayıplı Arzu Tezbaşaran ilk alt yazılı film seyrettiği günü şöyle anlatıyor:

34 yaşındayım, Türkiye'de yaşıyorum. İnanmayacaksınız ama ben ilk kez Türk filmi izledim. Bu yaşıma kadar seyrettiğimi sandığım tüm Türk filmleri sadece görüntüymüş. 2006 Nisan'ında oğlumla sinemaya gittik 'Babam ve Oğlum' u izlemek için. İzledik izlemesine de ben birşey anlayamamıştım. Divxplanet gönüllüleri Türk filmlerini işitme kayıplılar da izlesin diye altyazılısını sunmuşlar. Gece 1'e kadar filmi indirdik, ertesi sabah erken kalkmam lazım ama uyuyamadım. Altyazı ile filmi birleştirdik ve işte o an başka boyuta geçtim. Oğlumla kurulduk filmin başına ve gözyaşları içinde izledik. Meğer filmde neler varmış neler, meğer film ne güzelmiş. Çevirmenlerimiz tren rayı sesini, kapı kapanma sesini bile not düşmüşler. Benden sizlere bir ömür boyu dua ve teşekkür... İyi ki varsınız.

Yeni Şafak