İŞİTME CİHAZI UYGULAMA VE ÖDEMESİNDE GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMASI GEREKEN KRİTERLER:
1 - Hastanın yaşı
2 - Uygulama yöntemleri
3 - Cihazların teknik özellikleri
4 - Kullanılması gereken yardımcı sistemler
I-HASTANIN YAŞI:
0 – 2 YAŞ: ERKEN MÜDAHALE DÖNEMİ
· Cihaz odyolojik, otolojik engel yoksa her iki kulağa da verilmeli
· Cihazlar kulak arkası model olmalıdır. Özel durumlarda (örn. Atrezik kulakta) kemik yolu cihaz verilebilir.
· Cihazlandırma ücretsiz olmalı
Gerekçe:
· Ülkede yenidoğan sayısı yaklaşık 1.250.000 canlı bebektir.
· Bunlarda yaklaşık 3.000’i işitme kayıplıdır.
· Ölümler ve gözden kaçanlar sayıdan düştüğünde yılda (en fazla) 2.000 bebeğin işitme taraması sonrası cihazlandırılması gerekmektedir.
· Devlet, yenidoğan bebeklerde işitme taraması yapmak için doğum evleri, devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri ve özel hastanelerde düzenleme yapmıştır. Amaç, en küçük yaşta işitme kaybının saptanması ve rehabilitasyona başlanmasıdır.
· En erken işitme cihazı uygulama yaşı, işitme kaybı tanısının konulduğu gündür. İşitme kaybı tanısı konduğu halde, cihazlandırma süreci ailelerin inisiyatifine bırakıldığında çok sayıda bebek en önemli yaşlarda işitme cihazından mahrum kalmaktadır.
· Koklear implantın ücretsiz uygulandığı göz önünde bulundurularak, bu yaş grubuna işitme cihazı, işitme kaybı saptanır saptanmaz DEVLET TARAFINDAN ÜCRETSİZ uygulanmalıdır.
3 – 6 YAŞ: OKUL ÖNCESİ DÖNEM
· İşitsel rehabilitasyon dönemi
· Yetişkinlere göre daha yüksek ödeme yapılmalı
· Yardımcı sistemler (FM sistem; kablo mikrofon vb.) için ödeme yapılmalı
Gerekçe:
· Eğitim alan işitme kayıplı çocukların temel şikâyetleri:
o Gürültülü ortamda konuşulanları anlayamama
o Uzaktan gelen sesleri anlayamama
o Yankılı ortamda konuşmayı anlayamama şeklinde sıralanır.
· İşitme cihazlarında bu şikâyetlere çözüm bulacak özellikler yoktur
· FM sistemlerin bu şikâyetlere çözüm üretebilmektedir.
· FM sistem, özel eğitim ve okul öncesi eğitim alan çocuklardan başlanarak tüm eğitim sürecindeki çocuklara (FM sistemden yaralandığı odyoloji raporu ile saptandığında)ücretsiz olarak verilmelidir.
· Ayrıca çocuklara verilecek işitme cihazlarında:
o FM sistem uyumluluğu ve
o Kablolu mikrofon kullanım özelliği veya
o Kablosuz bağlantı (bluetooth vb) özelliği bulunmalısı şartı aranmalıdır.
7 – 18 YAŞ: TEMEL EĞİTİM DÖNEMİ
· İşitsel rehabitasyon / eğitim-öğretim desteği
· Yetişkinlere göre daha yüksek ödeme yapılmalı
· Yardımcı sistemler (fm sistem; kablo mikrofon vb.) İçin ödeme yapılmalı
YETİŞKİN DÖNEM
· Tedavi edilebilir işitme kayıplılar için daha titiz davranılmalı. Mümkünse cihaza gerek kalmadan problemin çözümü sağlanmalı.
· Odyolojik olarak gerek olduğunda her iki kulağa da işitme cihazı verilmeli.
· İşitme kayıplının üretim sürecine katılması hedeflenmeli
· Mesleki eğitime/kurslara ağırlık verilmeli
· İşaret dili/dudak okuma kursları yaygınlaştırılmalı
II-UYGULAMA YÖNTEMLERİ:
· Hiçbir teknoloji çift cihaz uygulamasından daha üstün değildir.
· Tek kulağa verilen cihaz, diğer kulakta (işitme cihazı uygulanmayan kulakta) kalıcı anlama problemine neden olabilir.
· Odyolojik olarak aksi uygun görülmedikçe herkese çift cihaz uygulanabilmelidir.
· İşitme cihazı raporunda, tek cihaz önerisinin (neden çift cihaz önerilmediğinin) bilimsel gerekçesi açıklanmalıdır.
· İşitme cihaz denemesi yapılmadan, işitme cihazı raporu verilmemelidir.
· Cihaz raporuna odyogramla birlikte “Gerçek-Kulak Ölçümü” sonucu da eklenmelidir.
III-CİHAZLARIN TEKNİK ÖZELLİKLERİNE GÖRE SINIFLANDIRILMASI
· İşitme cihazlarında konuşmayı anlaşılmasındaki en önemli teknik özellik mikrofon sayısıdır
· Tek mikrofonlu analog cihazlarla tek mikrofonlu digital cihazlar arasında belirgin bir verim farkı saptanamamıştır
· Üretici firmalar teknolojik yatırımı, çift cihaz uygulanacağını düşünerek yapmaktadır.
o Gelişmiş cihazların tek taraflı uygulanması, teknolojik etkiyi önemli ölçüde azaltmaktadır.